Polityka społeczna swoim zasięgiem obejmuje bardzo duży wachlarz potrzeb i problemów społeczeństwa. Dotyczy wielu aspektów życia każdego człowieka, nawet jeśli on nie zdaje sobie z tego sprawy. Chociaż mówi się o niej głównie w kontekście programów wyborczych i polityki, z jej działaniem spotykamy się na co dzień. Jednak niektóre grupy społeczne są objęte szczególnym zainteresowaniem i opieką ze strony instytucji realizujących politykę społeczną.
Polityka społeczna wobec osób starszych
Najliczniejszą grupą społeczną, którą obejmują cele i problemy polityki społecznej (zarówno na szczeblu centralnym, jak i lokalnym – np. polityka społeczna warszawa) to w dzisiejszych czasach seniorzy. W dobie rosnącej średniej długości życia Polaków i coraz bardziej dotkliwego niżu demograficznego, udział procentowy tej grupy społecznej w ogólnej liczbie ludności naszego kraju stale rośnie i będzie wzrastał. Dlatego też problemy osób starszych stają się coraz ważniejsze i coraz bardziej kłopotliwe.
Obszarami polityki społecznej, które dotyczą seniorów są przede wszystkim:
- polityka demograficzna i rodzinna – czyli działania w kierunku zwiększenia przyrostu naturalnego i pogłębienia więzi rodzinnych, aby osoby starsze nie stanowiły przytłaczającej większości obywateli danego kraju, a także miały bliskich, którzy się nimi zaopiekują.
- polityka edukacyjna – zapewnienie seniorom możliwości kształcenia i przekwalifikowywania się do pracy w zawodach, w których dla nich jest to możliwe nawet w podeszłym wieku, co pozwala zagospodarować im czas i podreperować tym samym domowy budżet.
- polityka kulturalna – zapewnienie osobom starszym możliwości udziału w dostosowanych dla nich wydarzeniach kulturalnych, oraz ich dofinansowanie.
- polityka ochrony zdrowia – jeden z najważniejszych obszarów dla tej grupy społecznej – zapewnienie seniorom odpowiedniej opieki medycznej i dostępu do leków.
- polityka zatrudnienia – zapewnienie osobom starszym możliwości pracy, jeżeli się na takową zdecydują (lub ze względu na niską emeryturę są do tego zmuszeni).
- polityka zabezpieczenia społecznego i pomocy społecznej – drugi najważniejszy obszar dotyczący tej grupy społecznej – czyli zapewnienie seniorom świadczeń socjalnych, które umożliwią spełnienie przynajmniej podstawowych potrzeb życiowych na tym etapie życia.
Najwięcej emocji budzi oczywiście kwestia emerytur, które są jednymi z niższych w Europie. Ze względy na ciągłe reformy systemu emerytalnego (przejście z systemu pokoleniowego na kapitałowy), a także wydłużanie i skracanie wieku emerytalnego, wiele osób osiągnęło wiek emerytalny nie mając zapewnionego odpowiedniego zabezpieczenia na przyszłość. Wielu z nich musi łączyć emeryturę z pracą, często nisko płatną, aby zapewnić sobie finansowanie podstawowych potrzeb. Inni muszą liczyć na pomoc innych, w szczególności członków rodziny.
Drugą ważną dla seniorów sprawą jest opieka zdrowotna, która dotyczy tej grupy społecznej w szczególnym stopniu. Długie kolejki do lekarzy, kilkuletnie oczekiwanie na zabiegi (często ratujące życie), wysokie ceny leków, brak miejsc w sanatoriach – te problemy są zmorą osób starszych w naszym kraju. Bardziej zamożni mogą sobie pozwolić na korzystanie z prywatnych przychodni lub szukanie pomocy za granicą, jednak jest to zdecydowana mniejszość.
Jak rozwiązać te problemy? Te dwa kluczowe aspekty polityki społecznej wobec seniorów będą na pewno jednymi z najważniejszych tematów poruszanych w programach partii politycznych w najbliższych latach.
